Het is gruwelijk gesteld met onze insecten. Afgelopen oktober kwam het schokkende bericht van onderzoekers van de Radboud Universiteit dat we de afgelopen 30 jaar 75 procent van de insecten zijn kwijtgeraakt, met name bijen en vlinders. Slecht nieuws! Wat kunnen we daaraan doen?

Die insectensterfte is erg, want 80% van de planten overleeft door bevruchting door insecten, ook de gewassen waarvan wij eten. Ook vogels en vee zoogdieren leven van insecten. Wat gebeurt er als er geen insecten en met name geen (wilde) bijen meer zouden zijn? Dan hebben we straks geen voedsel meer.

Doodsoorzaak

Maar wat is de oorzaak van die sterfte? De intensieve landbouw, gebruik van gewasbestrijdingsmiddelen en de uitstoot en neerslag van stikstof zijn de boosdoeners Bloemen kunnen in dit soort omstandigheden niet groeien en de bodem raakt verarmd en uitgeput.

Beleidsmakers en natuurorganisaties kijken nu hoe het tij kan worden gekeerd.

Maar wat kan ik zelf doen? Naast de ‘gewone’ honingbij vliegen er nog 360 andere soorten wilde bijen in Nederland rond. Hoe kan ik die nuttige beestjes in mijn tuin een onderkomen bieden?

Tips van de bijendeskundige

Diliana Welink werkt bij de Provincie Groningen als beleidsmedewerker natuur en natuurbeheer. Ze raakte gefascineerd door insecten toen ze natuurbeheerders ging adviseren over het onderwerp. Inmiddels houdt ze lezingen over het onderwerp en weet ze er veel over te vertellen.

Ik bel haar om wat tips.

• Plant bloemen, vooral open bloemen, waar de bijen goed bij de nectar en het stuifmeel kunnen komen. Nectar geeft insecten energie om te vliegen, stuifmeel is voor de ontwikkeling van eitjes en groei van larven. Die planten zijn het liefst inheems, dus Nederlandse soorten. Fijn zijn bloemen met een lange ingang: longkruid, vingerhoedskruid. En klokjes, daar gaan de mannetjes in overnachten. Wollige planten zoals ezelsoor of prikneus geven de insecten haartjes voor hun nest. En stengels van de vlier en de braam zijn ideaal als nestelruimte: die zijn hol van binnen.
• Zorg voor een heel seizoen bloeiende bloemen: de eerste bijen komen in april, de laatste in september. Zet ze bij voorkeur in plukjes, een bij heeft veel keuze nodig.
• Bied nestgelegenheid. Insectenhotels zijn aardig. Die kun je zelf maken. Zorg dan dat de achterkant dicht is, de gangen glad zijn, anders bezeert een dier zijn lijf of vleugels. Hang of zet het hotel op een zonnige plek, uiteraard bij bloemen in de buurt. Weet wel: slechts 10% van de wilde bijen in zo’n insectenhotel.
• Blijf weg van de hogedrukspuit en je onkruidgif. Zo’n 80% van de wilde bijen nestelt in de grond. De andere 10% in stengels (vlier en oude braam) en kevergangen in dood hout. Hommelkoninginnen gaan nu op zoek naar een goede nestplek. Wortelkluiten van omgevallen bomen zijn goede nestelplekken voor wilde bijen. Andere bijen knagen een gangetje in de grond, je ziet dan soms een hoopje zand liggen tussen de voegen van je bestrating. Dus ga nu niet je terras schoonspuiten en ook geen gif gebruiken tegen onkruid tussen je tegels.
• Zorg voor kale plekjes, walletjes van leem, of houd ergens het gras heel kort: de bodem bodem kan dan warm worden en dat vinden ze fijn.

Planten in je tuin zetten

Wil je weten welke planten goed zijn voor bijen? Lees dan mijn blog over mijn favoriete insectentrekkers voor de tuin.

Meetellen met de 1ste Nationale Bijentelling 21 & 22 april

Doe mee en tel! Op zaterdag en zondag 21 en 22 april organiseert Nederland Zoemt de eerste Nationale Bijentelling. Tel in je tuin gedurende een half uur bijen. De informatie is nodig om te weten waar bijen voorkomen en met hoeveel ze zijn. Ook al heb je weinig kennis van bijen, dan kun je nog meedoen. Op deze website lees je meer, ook over het herkennen van bijensoorten.

Meer lezen

Op de website van de Bijenvrienden lees je meer over bijen.

Expositie bekijken

In de Hortus Botanicus in Leiden is vanaf 20 april de tentoonstelling Plant Eter te zien met ook aandacht voor de bij.