In mijn eigen voortuin staat een (1!) perenboom. Ik zag dit voorjaar aan allerlei heel veel kleine peertjes ontstaan, na een uitbundige, vroege bloesem. Nou vroeg ik me al af, of dat wat zou kunnen worden? Zoveel tegelijk? Maar inderdaad, de oogst is overvloedig dit jaar! De takken hangen zwaar naar beneden. Ik barst nu van de Gieser Wildeman stoofpeertjes! Tot vreugde van mijn gezin, buren, vrienden en collega’s. Ik deel uit, van wat we hebben, en dat voelt heel goed! Daarnaast heb ik al veel stoofpeertjes gemaakt, stoofperentaart doet het ook goed en mijn buurvrouw verwende ons weer met perenmoes, nadat we haar peren hadden gegeven! In de garage staat een enorm krat te wachten. Voor wie nog wil, voor de winter….

Ook de appels doen het goed dit jaar. Niet bij mij, maar bij een kennis. Bij een ontmoeting tijdens een evenement schonk ze haar eigen appelsap. Van appels uit haar eigen tuin, of liever gezegd boomgaard. In zo’n appelsaptap, een vierkante doos met z’n kraantje eraan. Handig voor op de rand van het aanrecht of tafel. Ik had zo’n pak vlak daarvoor gekocht bij Oudebosch in Groningen, dat vinden we lekker. Maar ik voelde nog lokaler sap aankomen….

Op een vrijdagmiddag op een bankje in de zon vertelde ze me hoe het zo gekomen was, zo’n grote boomgaard. Over de jarenlange inzet en kennis van haar man, de snoeicursussen die hij gaf aan anderen, dat ze voelde dat ze er wel goed voor moest zorgen, nu hij er niet meer is. Dat het zwaar en veel werk is. Maar ook dankbaar. Om te zien wat een vruchten er komen. Want wat een weelde, wat een overvloed. Er zijn namelijk tientallen soorten hoogstamfruitbomen in haar boomgaard. Grotere en kleinere appels, groen, gele, rode, zoet en zuur. En dat wist ik wel, maar hier was het zo zichtbaar. Met kilo’s lokale moesappelen en vier pakken sap van vijf liter ging ik weer naar huis. Wonderlijk genoeg blijkt dat ze de appels juist ook bij Oudebosch in Niehove laat persen….maar nu heb ik dus haar sap.

De woensdag erop was er een plukdag in de boomgaard met vrienden en bekenden. Met 25 mensen plukten we appels van de bomen, sommigen klommen op ladders, anderen schudden de bomen leeg en we raapten alles op. Het waren maar vier of vijf bomen, maar er kwam zoveel af! 40 kratten appels en peren maar liefst! Meer dan zeshonderd kilo. Wat een overvloed. En wat een geweldige samenwerking en snelle actie, met zovelen. We zaten al snel aan de koffie.

Ik moest ineens denken aan De Reis van de Appel, een van de zes afleveringen van Fresco’s Paradijs. Naar aanleiding het boek Hamburgers in het paradijs, voedsel in tijden van schaarste en overvloed van de landbouw- en voedseldeskundige Louise Fresco, maakte de NPO een prachtige serie over voedsel in 2013. Terugkijken van de hele serie is zeker de moeite waard! Of in ieder geval die aflevering over de appel.

In de jaren twintig van de vorige eeuw oppert de Russische botanist Nikolaj Vavilov als eerste dat de wilde appelbossen in het Hemelse Gebergte in Kazachstan de thuishaven moeten zijn van alle andere appels op deze wereld. Via de zijderoute is de appel van daar uit aan zijn zegetocht over de wereld begonnen. Pas in 2010, als de genetische code van de appel wordt gekraakt, blijkt dat Vavilov gelijk had. De gunstige geologische en klimatologische omstandigheden daar hebben gezorgd voor de lekkerste en sterkste appels en het behoud van deze bossen is van cruciaal belang voor de diversiteit en resistentie van appels overal ter wereld. Woedend moet Fresco constateren dat Kazachstan het erfgoed van Vavilov, de appelcollectie in de botanische tuin van Almaty, volledig verkwanseld heeft. De tuin blijkt volledig in verval geraakt en heeft geen enkele wetenschappelijke waarde meer.

In Engeland doen ze het beter. Gepensioneerd wetenschapper Barrie Juniper onderhoudt puur voor zijn plezier een appelboomgaard met zelfs een Shakespeariaanse varieteit en droomt ervan dat iedereen in zijn straat een andersoortige appelboom plant. Hoe minder varieteit, hoe kwetsbaarder voor ziektes de appel is. Brogdale Farm is met meer dan 2.000 varieteiten in dat opzicht een waar appelparadijs. Appeldeskundige Joan Morgan, die ze allemaal geproefd heeft, weet haarfijn aan Fresco uit te leggen waarom de Britten zo aan hun appels verknocht zijn.

Ik moet bij het schrijven van deze blog denken aan mijn eerste appelpluk in een naburig dorp. En aan mijn moeder die me altijd vertelt dat ze, net zwanger van mij, appels plukte in een boomgaard van een neef van mijn opa. En er door haar zwangerschap zo moeilijk af kon blijven. Ik kan me dat nu levendig voorstellen. Met zo’n 70 soorten hoogstamfruit is dit paradijs ook erg bijzonder. En de overvloed aan menskracht/hulp en vruchten. Wat een rijke ervaring!