Bij het verminderen van ons afval denken de meeste mensen in eerste instantie aan wat ze in de prullenbak gooien. We maken echter ook afval dat niet via de prullenbak verdwijnt, maar via het riool! Gemiddeld spoelt elke Nederlander jaarlijks 3,5 kilo afval door het riool. Niet een van de meest smakelijke onderwerpen, maar zeker één waar nog veel winst op valt te behalen en dus de moeite waard om het te bespreken! Hoe wordt ons afvalwater gezuiverd en hoe kun je jouw rioolafval verminderen?

Rioolwaterzuivering: hoe gaat dat?

In Nederland hebben we 400 rioolwaterzuiveringsinstallaties die het afvalwater van woningen, bedrijven en regenwater zuiveren. Alle afvalwater uit huis wordt via afvoerbuizen opgevangen en geleid naar het riool onder je huis. De buizen lopen schuin en naar beneden om de doorstroom mogelijk te maken. Bij veel gemeentes wordt het afval- en regenwater apart ingezameld.

Aangekomen bij de zuiveringsinstallatie wordt het afvalwater eerst door grofvuilroosters geleid om de grote stukken afval (bijvoorbeeld plastic, hout en papier) te verwijderen. Deze stoffen worden verzameld en afgevoerd naar een stortplaats waar ze verbrand worden. In sommige rioolwaterzuiveringsinstallaties wordt vervolgens het zand dat in het afvalwater zit opgevangen in de zandvanger. Het zand kan dan worden hergebruikt. Het afvalwater stroomt hierna door naar grote ronde voorbezinktanks. Hier zakt het slib naar de bodem en lichte deeltjes vet gaat bovenop het water drijven. Beide worden afgevangen en naar de slibgisting gebracht. Vervolgens wordt het afvalwater biologisch gezuiverd door bacteriën. Ongewenste geurtjes worden afgezogen en over biofilters geleid om ook door bacteriën afgebroken te worden.

Het afvalwater is uiteindelijk zodanig gezuiverd van bijna alle organische vervuiling dat het terug kan naar de natuur als oppervlaktewater. Het nog aanwezige restvuil wordt door de natuur verder afgebroken. Door dit schone oppervlaktewater kunnen we veilig zwemmen en de natuur leefbaar houden voor vogels, vissen en andere dieren die rond of in het water leven. Dit gezuiverde water wordt overigens niet gebruikt als drinkwater. Dat gebeurt pas als het grond- of oppervlaktewater weer verder door de waterleidingsmaatschappij gereed is gemaakt voor menselijk consumptie.

Tips om het riool schoner te houden

De gekste spullen kun je terug vinden in het riool: portefeuilles, mobiele telefoons, valse gebitten, kattenbakkorrels, peuken van sigaretten en textiel. Aan de hand van wat er in het riool terechtkomt kunnen we duidelijk zien in welke buurt we zijn. In wijken met jonge mensen worden er vaker vochtige doekjes en luiers door het wc gespoeld. In armere buurten wordt meer (frituur)olie in het riool gegooid. In een studentenwijk vindt men een hogere hoeveelheid condooms terug in het rioolwater dan in doorsnee woonwijken. Het riool is echter alleen bedoeld voor menselijke uitwerpselen, wc-papier en (afwas)water. Lees hieronder de tips hoe jij kan bijdragen aan een schoner riool.

– Spoel nooit maandverband, tampons, vochtige schoonmaakdoekjes en condooms door het toilet, maar gooi dit in de vuilnisbak. Al deze producten veroorzaken gemakkelijk verstoppingen en zijn ze niet afbreekbaar in water. Dit kan na verloop van tijd voor serieuze problemen gaan zorgen, zeker bij mensen met een septische put. Zet dus een prullenbakje naast de wc om deze zaken in te kunnen gooien. Om nare luchtjes te voorkomen zijn kleine zakjes te koop bij de drogist om maandverband en tampon in te doen voordat je het in het prullenbakje gooit. We kunnen ook leren van vroeger: wasbare maandverbanden voor dames en wasbare luiers voor kinderen zijn weer helemaal in! Ik ben zelf super tevreden met de wasbare maandverbanden van Mam ecofit!

– Babydoekjes, keukenpapier, swifferdoeken, reinigingsdoeken (voor brillen, meubels en sanitair) en make-updoekjes horen niet in de wc. Ook al staat op de verpakking dat ze wel door de wc kunnen, kunnen deze producten toch beter in de prullenbak. Door hun vezelstructuur breken deze niet af in water, integendeel. Door hun sterkte kunnen ze heuse verstoppingen veroorzaken. Gebruik liever wasbare doeken en pads.

– Breng chemisch afval zoals verfresten, terpentine, ammoniak, chloor, (motor)olie en medicijnen naar het chemisch afvaldepot (chemobak). Medicijnen kun je eventueel ook bij de apotheek inleveren. Verfresten en chemicaliën verstoren het waterzuiveringsproces en kunnen voor verstoppingen zorgen. Maak kwasten en rollers niet schoon onder de kraan, maar bewaar ze in een plastic zak in de vriezer. Als je ze niet meer nodig hebt, laat ze dan drogen en gooi het in de grijze container. Vuurwerk-, cement-, gipsresten en ander afval na het klussen horen ook niet in het riool thuis.

– Haren, afgeknipte nagels en kattenbakkorrels horen niet in het riool en kunnen verstoppingen veroorzaken. Gooi deze afval in de grijze container.

– Textiel wordt ook regelmatig gevonden als probleem van verstoppingen. Breng textiel naar de textielcontainer of als deze erg vervuild zijn in de grijze container.

– Gooi etensresten en koffiedik in de gft-bak of op de composthoop. Giet (frituur)vet terug in een plastic fles of een leeg melkpak en lever het in bij een vetrecyclecontainer (vaak in supermarkten aanwezig). Vet stolt namelijk in de riolering en leidingen waardoor ernstige verstoppingen kunnen worden veroorzaakt en ongezuiverd afvalwater onbedoeld gaat overstorten in de natuur. Gaat het maar om klein restje vet in de pan? Veeg dit dan weg met keukenpapier en gooi deze in de prullenbak.

– Pas op met het gebruik van kunstmest. Bij overbemesting stromen meststoffen naar de riolering en open water. Indien je de mogelijkheid hebt is het aan te bevelen om een eigen composthoop aan te leggen en daar het groen in je tuin mee te bemesten.

– Maak gebruik van was- en reinigingsmiddelen op zeepbasis (fosfaatvrij) en gebruik niet meer dan nodig is. Restanten van huishoudelijke reinigingsmiddelen mag je door de afvoer spoelen, zolang dit geen bijtende stoffen zijn.

– Gebruik de stopknop op het toilet en zet de kraan uit tijdens het tandenpoetsen, om onnodig waterverspilling tegen te gaan.

– Pas ook op met verkeerde afvalwateraansluitingen. Zorg ervoor dat de afvoerbuizen voor bijvoorbeeld een extra toilet of wasmachine niet op de afvoerbuis voor regenwater aangesloten is. Het vieze, vervuilde water komt dan namelijk direct in een vijver of sloot terecht en dat is schadelijk voor het milieu.

– Was je auto op een speciale autowasplaats of in de wasstraat omdat daar het water wordt hergebruikt en het straatvuil eruit wordt gefilterd. Was je de auto aan huis, gebruik dan een emmer water in plaats van de tuinslang. Gebruik een fosfaatvrije reinigingsmiddel en wees zuinig in het gebruik hiervan. Als het kan gebruik dan regenwater voor het schoonmaken.

– Gebruik regenwater voor het besproeien van de tuin in plaats van kraanwater, bijvoorbeeld met behulp van een regenton.

– Gebruik geen chemische bestrijdingsmiddelen in de tuin of over de bestrating. Veeg met zand of heet water en soda over de tegels om algen- en mosgroei tegen te gaan. Wil je echt persé bestrijdingsmiddelen gebruiken, kies dan voor de biologische variant en gebruik niet meer dan nodig. Veeg geen bladeren of takken in de goot omdat deze voor verstopping zorgen.

– Bepaalde bouwmaterialen kunnen het regenwater verontreinigen zoals dak- en gevelbedekking van zink, koper en lood. Deze geven elke keer af bij contact met regenwater. Dat is ook het geval met meubels, erfafscheiden en vlonders van geïmpregneerd hout, herkenbaar aan de groene kleur. Kies bij voorkeur niet voor deze materialen.

Onthoud dus dat alleen menselijke uitwerpselen, wc-papier en (afwas)water in het riool horen. Voorkom vervuiling van het riool door enerzijds je afval goed te scheiden en anderzijds natuurlijk door minder afval te maken. Dat geldt dus ook voor het riool!