Author: Dick Sybenga

Hoe bewust is jouw energie verbruik?

Dick

Ik heb zonnepanelen op mijn dak liggen vanaf februari 2011, en probeer alle energie zoveel mogelijk uit de zon te halen, in plaats van via het netwerk. Omdat ik meer opwek, dan ik gebruik, houd ik er financieel ook meer aan over. En dus wil ik je laten zien wat de zon voor mij doet, ook bij een zeer bewolkte dag. Aan de hand van onderstaande grafieken zal ik uitleggen hoe.

9 november 2017 was een bewolkte dag. De zon (of beter het diffuus licht) leverde om 9:49 130 Watt (= 0,13 kw), maar mijn zonnepanelen leverden exact dezelfde hoeveelheid.

Hoewel het licht was, de koelkast aanstaat, maar niets gebruikte op dat moment is het “huidig gebruik” toch nog 130 Watt. Door mijn eerdere metingen weet ik dat mijn nieuwste laptop ca. 20 – 30 Watt gebruikt, heb ik die van de ene stekkerdoos (om 9:53) naar de andere stekkerdoos (voor mij fase 2 waar de zon op produceert) gebracht. Dus rood en blauw zijn in onderstaande grafiek beide van 130 naar 90 gegaan. Dus ik heb 40 watt bespaard, omdat ik mijn gebruik regelrecht van de zon haal.

 

 

Het plaatje hierboven is van een programma dat draait op een oude PC die in de regel ca. 50 – 60 watt gebruikt. Ook die zat op de “verkeerde” stekkerdoos. Ik heb hem op de accu laten draaien tussen 9:57 en 9:58  en tussen 9:59 en 10:01. Daarna heb ik hem aangesloten op de “opwekkingsstekkerdoos”.  Hier zie je het zelfde resultaat. Beide lijnen gaan gelijkwaardig naar beneden. Tussen 10:02 en 10:04.

Ik had puur geluk met deze test, bijna nooit is de licht intensiteit zo constant. Kijk maar naar het volgende plaatje…

Hier zie je het voorgaande ook nog, maar plotseling werd de intensiteit van de zon meer, of in gewone straattaal: de zon kwam achter de wolken vandaan. Mijn verbruik bleef laag, ca. 50 watt en maakt soms sprongetjes van 10 watt (de koelkast en mijn vloerverwarmingspompje. De 40 watt die overblijft, zit in de vaste telefoon, het internet en de vloerverwarmingsregelaars (9 x 10 watt, maar die staan niet allemaal aan)

Zo krijg je zicht op je verbruik!

Wat heb je hier aan?

Je bespaart energiekosten, door slim te stekkeren in mijn geval. Dit wordt belangrijk, omdat salderen* wordt afgeschaft. Ik heb een systeem wat op één phase draait, dat kan alleen als het systeem niet meer dan 3600 watt opwekt.

Eigenlijk lijken het peanuts, maar het idee dat ik heb laten zien met deze stekker wissel, dat ik 80 watt bespaar, niet aan energie, maar aan geld, omdat ik nu de zon voor mij laat werken, in plaats van een kolencentrale.

Ook stuur ik mijn energie niet over het netwerk (wat ook geld kost) maar gebruik het direct. Verder wordt je je dus bewust van je verbruik, en kunt daar van alles aan doen.

Mijn vloerverwarming had een pomp die 24/7 draaide, ook in de zomer, dus 365 dagen. Dat is dus met een temperatuur voeler terug gebracht naar ALLEEN als het water warmer is dan 30 graden, en in de zomer één maal per week. Gemiddeld scheel me dat 400 kWh per jaar, dus minimaal 100 euro. De voeler kostte 92 euro, dus binnen een jaar heb ik dat bedrag eruit en een langere levensduur van de pomp op de koop toe!

Nee, dit programmaatje is niet op internet te vinden. Wel soortgelijke (55), die je slimme meter kunnen uitlezen. Echter meestal één dag later, dus niet zoals ik hierboven laat zien, want dat is Live! De soortgelijke programmaatjes heten “energieverbruiksmanagers” er zijn 19 die ook live monitoren, maar niet gratis, en ze zijn te vinden op de website met die naam, gemaakt door MillieuCentraal.

Mijn programmaatje is geschreven in 2011 voor de slimme meter door mijn slimme zoon, “dat mag ik als trotse vader best zeggen”, want in 2011 waren deze programma’s er nog niet.

Ok, hij is nu IT ingenieur en werkt bij ASML. Hij programmeert nu mijn raspberry pi  (een singleboard computer, zie hiernaast) om al deze data op te slaan. Daarna zal hij proberen mijn warmtedata uit de zonnecollector te monitoren. Dan kom ik erachter, wat ik op gas bezuinig als ik het warme water gunstig gebruik. Daarover later meer.

  • *Salderen wordt het beste uitgelegd op consuwijzer.

 

Hoe ik mijn voetafdruk om zeep hielp, maar toch 390 km wandelde in 1 maand

Dick

Ik moet nu wel met de billen bloot. Mijn ecologische voetafdruk is weer enorm veel groter geworden. Ja, ik zeg het maar eerlijk. Ik ben naar down-down-under geweest, oftewel: Nieuw Zeeland! Ik heb me wel voorgenomen om een blog te wijden over wat me op duurzaamheidsgebied is opgevallen in Nieuw Zeeland. En ik heb wel een paar leuke dingen ontdekt, die ik graag met jullie wil delen.

Bossen in plaats van schapen

Ook in Nieuw Zeeland wil men ‘terug naar de natuur’. Iedereen weet wel dat er in Nieuw Zeeland meer schapen zijn dan mensen (22 tegen 1 zelfs). Van een vriendin van ons, die tevens docent is aan de universiteit van Palmerston North hoorden we echter dat Nieuw Zeelandse overheid voornemens is om het aantal schapen te halveren. Hun mest zorgt voor verontreiniging van de rivieren! De overheid stelt nu subsidies ter beschikking om boeren aan te moedigen bossen te planten waar eerst schapen liepen.

Windmolens en zonnepanelen

We zijn op zo’n landschap geweest, waar een boer een bos heeft aangeplant. Een boer met 600 ha land, heeft zijn bedrijf omgebouwd voor toeristen. Een paar slaapvertrekken en een gezamenlijk vertrek met keuken, wat vroeger een deel van de boerderij was. Men kan er uren  wandelen op zijn “sound”, een landtong. En boskippen zien. Die heten Kea’s, zeg maar de kiwi van overdag (de nationale dier is de Kiwi, een nachtdier, heet een vogel maar kan niet vliegen.)

Windmolenadviezen
Deze zelfde boer heeft zonnepanelen op de berg staan (zie foto), om zijn internet van stroom te voorzien. Daarnaast had hij een windmolen laten bouwen, die echter door de te vaak te harde wind door te hoge snelheid is “opgeblazen”. Op dit moment heb ik contact met hem, om de nieuwste windturbines aan hem te tonen. Kleine molens die tegen alle windsterktes kunnen, vergelijkbaar met de molens op het plaatje hiernaast. Dat zou voor hem de oplossing zijn! Voor mensen die ver van de bewoonde wereld wonen, zijn dit de beste oplossingen, tenzij je een waterval in de buurt hebt. En die heb je op Nieuw Zeeland heb je die heel veel. Want waterkracht centrale zijn aan de orde van de dag. De meeste stroom wordt dus al opgewekt door waterkracht.

 Geen gemanipuleerd voedsel
Nieuw Zeelanders hechten er erg aan, dat hun voedsel niet genetisch gemanipuleerd is. Je ziet daarom weinig geïmporteerde voedingsmiddelen uit Amerika, waarop die garantie niet kan worden gegeven, en relatief veel uit Nederland en de rest van Europa. Zelfs stroopwafels troffen we aan. Of zou dat met onze emigratiegeschiedenis te maken hebben?

Voetafdrukcompensatiegedrag
We hebben enorm veel gewandeld in die maand (390 km) in de tijd dat we daar waren. Wat vind jij, heb ik door tijdens mijn trip zoveel kilometer te voet af te leggen en door mijn windmolenadviezen aan de boer mijn voetafdruk weer wat naar beneden gebracht? Of telt dat niet? En doe jij, als je je schuldig voelt, ook wel eens aan ‘voetafdrukcompenserend gedrag’?

Ervaringen in India

Dick

Waarom mensen in India zo’n kleine voetafdruk hebben.

O,o wat hebben we ons vermaakt in India. Ik was daar om blinden te begeleiden. Nu begrijp ik, dat veel lezers vraagtekens zetten. Blinden kunnen toch niets zien? Dan is mijn opmerking direct: “Welke handicap je ook hebt, reizen kan iedereen, op eigen niveau”. Als je een zintuig mist, betekent dat niet dat je als een kluizenaar binnen moet blijven. NEE. Blinden zien meer dan ik als ziende, EN onthouden VEEL beter wat ik hun overdag heb verteld. Mijn dagboek maakte ik meestal s’avonds door de blinde te vragen wat we die dag allemaal hadden meegemaakt. Hij/zij vertelde dan alles, en ik schreef op.

Zomaar het hotel uitlopen en wandelen in New Delhi, gaat eigenlijk niet. Je hebt een deel van de straat waar mensen met auto’s rijden, met brommers, riksjas en fietsen met karren, etc. Lekker kriskras door elkaar. Het deel van de straat waar dat niet gebeurd, is bezaait met groentekarren, stilstaande auto’s, en brommers. Het deel naast de huizen bestaat uit hoge stoepen, of open riolen. Dus echt leuk wandelen, vergeet het maar!

In bijvoorbeeld steden in Thailand, zou je hetzelfde kunnen zien, echter één ding valt heel erg op:  er ligt nergens (bijna nergens) vlees op de karren. Alleen groentes, waar aardappelen ook bij horen, fruit en kruiden, heel veel kruiden. Vlees eten Indiërs niet. Althans de Indiërs die niet door het westen zijn beïnvloed. Ook in de restaurants zien we menukaarten, die voor 80% uit vegetarische menu’s bestaan. Daar kunnen we in Nederland nog wat van leren. Dit is volgens mij de eerste reden waarom Indiërs de kleinste voetafdruk van alle volken op aarde hebben. De koe is heilig voor de hindoes.

De tweede reden is, dat er heel veel Indiërs zijn, die hun eigen producten verbouwen. Dus geen enkel extra vervoer nodig hebben, om aan eten te komen. Hun peulvruchten, graan, groenten en aardappelen groeien het hele jaar door op hun eigen stukje land. De kippen leggen de eieren en eten naast de varkens alles op. Soms loopt er één koe rond, voor de melk, maar de heilige koeien lopen overal, zelfs midden op de snelweg. De koeien blijken zo slim, dat ze ’s avonds gewoon terug komen bij de rechtmatige eigenaar, zonder dat de boer er iets voor hoeft te doen. Al wandelend kwamen we eens bij zo’n boer terecht. We werden direct uitgenodigd, kregen wortels aangeboden en op hun binnenplaats kregen we thee. De volgend morgen waren er onder onze groep wel mensen die last hadden van buikloop. De wortels waren gewassen, met water waar wij Nederlanders dus niet tegen kunnen.

Daarnaast zijn de Indiërs wel bezig met de ‘pollution’, de luchtvervuiling. Hoewel New Delhi één van de meest vervuilende stad is, met veel smog vorming, zie je toch vaak wel dit soort borden hangen, die de aandacht trekken. Als er langs de weg plastic o.i.d. blijft liggen wordt dat ’s avonds bij elkaar geharkt en verbrand. Kortom, India heeft een kleine voetafdruk, maar die wordt eigenlijk alleen bepaald door de eetgewoontes en de hergebruik van vervoersmiddelen en elektronica en niet door verkeer vervoer zelf en omgaan met  (plastic) afval.

Pleidooi voor duurzaam verlichte fietspaden

Dick

Wel eens in het donker door het mooie Drentse landschap gefietst? Met een goede voorverlichting kom je heel ver, maar we weten allemaal, dat niet iedereen die voorverlichting zo goed in orde heeft. Kun je zonder straatverlichting dan wel doorfietsen?fietspadmetblad

Dat de provincie het streven heeft DE fietsprovincie van ons land te willen zijn, is een mooi streven. Ik wil daar best een beetje bij helpen, maar de grote motor is de vrijetijdseconomie. Ok, het effect op gezondheid is groot, en het milieu speelt gelukkig ook mee en dan ben ik zelfs wel een voorstander van fiets met ondersteuning, als dat helpt de mens uit de auto te krijgen.

dsci2159

 

Zondag fietste ik samen met mijn vrouw van Gieten en Rolde. Om ca. 17:00 uur fietsten we weer terug. Nu wist ik wel dat het ongeveer zo laat zou worden, maar in deze tijd van het jaar is het dan al wel donker. Geen straatlampen. Logisch, want je bent in het buitengebied. Ze zei: “wat is het fietspad slecht te zien”. Nu bleek haar voorlamp iets te hoog te staan. Toen we die iets lager hadden gezet, was het al stukken beter. Omdat er tussen Rolde en Gieten geen bochten in de weg liggen, ging het allemaal prima, maar een bochtig weggetje zou lastig zijn. En erger nog, dan lig je ook zo op de grond. Want de randen van verharding naar gras zijn meestal niet gelijke hoog.

Dus je hebt belijning nodig. Een onderbroken lijn in het midden valt het meest op. De zijkanten liggen nu vol blad en zo niet, dan zijn ze vaak vies. Het trekkertje van de gemeente heeft bij het bladeren ruimen modder op het fietspad achtergelaten. Kortgeleden heb ik dan ook de website www.veiligbereikbaardrenthe.nl hierover iets geschreven. O.a. over die strepen op de weg, maar ook het volgende: De modernste uitvindingen op dit gebied zijn natuurlijk nog innovatiever, lichtgevende steentjes, of sensoren langs de randen met led verlichting overlicht-fietspadf kattenogen. De combinatie is nog beter: Als je op zo’n modern fietspad rijdt, gaan de ledje aan, als je erlangs fiets. Als hier niemand is, of fiets, is het helemaal donker. Alles beter dan alleen zwart asfalt zonder verdere aanduiding. Zelfs overdag is dat veiliger!

 

Plassen onder de douche?

Dick

Water is goedkoop, dus we knoeien er maar wat op los. Dat geldt voor eten bereiden, tuin sproeien, toiletteren.  Over gebruik van water tijdens het eten koken, heb ik al een blog besteed. Ik wil het nu over het andere gebruik hebben: toiletwater.

Ik was er zelf bij, toen de destijds wethouder van Aa en Hunze Bert Wassink, deze zin in de titel bezigde. Het was in het themajaar Duurzaamheid in Aa en Hunze 2013. Marjan Minnesma, (zij won de aanklacht tegen de staat over het klimaat) had dit al eens eerder gezegd. Het lijkt onhygiënisch, maar dat valt wel mee. Als je je doucht na een zware inspanning, spoel je het zweet van je af. Daarin zitten dezelfde ureuwatergebruik-douchem stoffen als in urine. En urine is een redelijk steriele vloeistof. Doe het wel voor het douchen, dan spoel je genoeg water en zeep er achter aan. Per persoon kun je 2555 liter per jaar besparen. (simpele rekensom: iets meer dan 365 dagen maal 5 liter maal 1,5 keer per dag = 2737) Op een gebruik van 46 m3 per persoon is dat bijna 6%.

 

Koud douche water of regenwater
Maar het kan ook anders. Meestal zijn huizen zo gebouwd, dat de douche niet altijd dicht bij de CV ketel / warmteboiler zit. Dat betekent, dat er altijd eerst koud water uit de douche komt. Als je dat opvangt in een emmer, kun je het toilet met die emmer water doorspoelen. En als het een droge periode van het jaar is, kun je de emmer ook laten staan, om plantjes water mee te geven. Nog beter is natuurlijk regenwater opvangen, wat gebruikt kan worden voor planten.

Zelf doe ik dat met twee regentonnen (wijnvaten). Uiteraard kun je ook regenwater gebruiken voor het toilet doorspoelen, maar omdat ons schone drinkwater zo goedkoop is, is men daar te weinig mee bezig. Ik zou willen, dat men in de nieuwbouw, huizen voorziet van een dubbel circuit, zodat er gewoon regenwater door het toilet stroomt, en voor de wasmachine zou je dan ook regenwater kunnen gebruiken. Je hebt minder zeep nodig, het water is minder hard.

Grijs water
Toen we ons huis lieten bouwen, heb ik een dubbel watersysteem aangelegd. Ik mocht het toen nog niet gebruiken, want, zo zei men, “de bitumendeeltjes, die meekomen in de leidingen, tasten die leidingen aan”.  17 jaar verder heb ik dat nog niet uitgevoerd, omdat het jammer genoeg niet opweegt tegen de kosten.

Met andere woorden: ons water is te goedkoop, circa 15 euro per maand voor 2 personen. Eigenlijk moet je ook de zuiveringskosten meerekenen. Echter die krijg je niet terug als je een grijswatersysteem aanlegt (grijs water is opvang van regenwater, zwart water is rioolwater). Omdat je nu niets meer krijgt voor spaargeld, is investeren in je eigen huis de beste oplossing. Hieronder staat een oplossing voor een grijswatersysteem, maar is natuurlijk zeer huis gebonden. Daar haal ik water uit voor de planten, het hele jaar door.

regenwater

Douchelied
Misschien niet geheel toevallig werd gisteren in het Jeugdjournaal ook aandacht besteed aan het thema korter douchen. Een speciaal lied (van 5 minuten) moet dit thema verder onder de aandacht brengen.

 

Wat heeft ontspullen met pesto te maken?

Dick

Ik werd geïnspireerd door de andere bloggers. Ik ben aan het ontspullen. Ja een nieuw woord, maar ik gebruik het te pas en te onpas.

Dingen die je in huis staan hebt, en er niets mee doet. Vroeger moesontspullen1t je gewoon weggooien. Nu heb je Marktplaats, Brik en Brak en andere tweedehands verkoopplaatsen.

Uiteindelijk zorgt het er voor, dat je minder afval hebt, of te wel, je spullen worden weer gebruikt. Een stukje van de circulaire economie en dat op zichzelf verkleint ook al je voetafdruk.

Ik heb dus van alles op Marktplaats gezet. Dat doe ik wel vaker, maar als het dan niet echt kwijtraak, probeer ik het een paar maand later nog weer, tegelijk met weer wat andere spullen. Zo raak je vanzelf je overbodige “rotzooi” kwijt.

Bovenstaand had ik al een maand geleden opgeschreven, maar precies vandaag komt dagblad TROUW met een artikel over “de lange weg naar de circulaire economie”. De wereld is in een eeuw explosief meer grondstoffen gaan gebruiken, 34 keer meer  materiaal en 27 keer meer mineralen en 12 keer meer fossiele brandstof. En dan zijn we als Nederland en Europa ook nog kwetsbaar: van de 54 kritische materialen zoals bv indium  voor beeldschermen, moet 90 % worden geïmporteerd, voornamelijk uit China. Nederland haalt 68% van zijn grondstoffen uit het buitenland. In het artikel wordt de slogan van de afvalophaaldienst “afval bestaat niet” ook gebezigd. Dit kan nooit helemaal gerealiseerd worden. Goed, veel afval kan hergebruikt worden, medicinale elementen eruit gehaald worden en het eindprodukt is altijd verbranden. Dat laatste om iets te verwarmen, zodat je er toch nog iets aan hebt. Maar wetenschapper en milieu kundige Reinier de Man dat er geen gemakkelijke weg is naar een groeiende economie met een kleinere ecologische voetafdruk.

Dus ik ga mijn tuin geen “onkruid” wieden, maar kruiden knippen en opeten. Ook dit helpt weer mee de ecologische voetafdruk te verkleinen.

Zevenbladpesto

We hadden wpestozevenbladateroverlast, of beter, onze achterburen, en daar riepen ze mij bij. Ik liet er een hovenier naar kijken. ‘Wow’, zei hij, ‘wat hebben jullie veel zevenblad (of hanepoten). Dat moet je maar eens opruimen’. Een ander woord dan ontspullen! Ik legde hem uit, dat ik er een heerlijk pesto van heb gemaakt. Jammer genoeg was er geen gelegenheid om hem te laten proeven. Omdat ik een grote pot vol had gemaakt en het wel binnen 2 week op moet, doe ik het door warme maaltijden, waarin dat past, bijvoorbeeld over de andijviestampot.

Even het recept:

  • 2 handen vol jong zevenblad (ongeveer 25 gram),
  • 1 teentje knoflook (fijngehakt)
  • 50 g walnoten
  • 70 g Pecorino(italiaanse schapenkaas) en Parmigiano (Permapestozevenblad2zaanse kaas)(geraspt) of stolwijkerkaas
  • Olijfolie of koolzaadolie
  • peper en zout naar wens staat bij elk recept, doe ik zelf nooit. Ik gebruik een beetje mierikswortel om het op smaak te brengen. Heb ik genoeg van in de tuin.

Doe alle ingrediënten (behalve de olie) in de keukenmachine en laat deze kort draaien totdat alles goed gemengd, maar nog wel in stukjes, is. Voeg al draaiend de olie in een straaltje toe. Niet te lang doordraaien, want dan wordt het te papperig. Voeg zoveel olijfolie toe totdat de pesto een mooie smeuïge structuur heeft. Lekker voor door de pasta, tomatensoep of op een boterham. Eet smakelijk!

Hazelnoot brie / tapenade

Dick

Van hazelnoten een tapenade of een brie maken. Officieel staat de naamhazelnotenbrie brie altijd voor iets met kaas, en een tapenade heeft altijd iets met olijven. In de brie / tapenade die ik ga maken zit geen van beide. De bedoeling is een eiwit lekkernij te maken met een kleine voetafdruk. Ik doe dat met noten en rejuvelac. Maar omdat de rejuvelac het geheel iets zuurder maakt zou je het tapenade kunnen noemen. En naast hazelnoten heb ik ook de walnoten brie/tapenade gemaakt en die weer door de pannekoek gedaan.

Overigens was ik pas in Thailand, en daar is een eiwit lekkernij bijvoorbeeld bambooworm of schorpioen. Maar daarover later meer.

Eerst het recept:

  • 2 cups rauwe hazelnoten, 24 uur geweekt in ruim water
  • snuf zout
  • ½ cup rejuvelac (als je een minder krachtige blender hebt, is iets meer rejuvelac beter), zie eerdere blogs over het maken van rejuvelac)
  • 1 cup geurloze kokosolie
  • 1 el edelgist vlokken
  • gedroogde kruiden Herbes de Provence (kruiden als basilicum, bonekruid, dragon, kervel, lavendel, laurier, marjolein, oregano, peterselie, rozemarijn, salie, tijm, venkel, niet allemaal tegelijk). Ik koos zelf voor gedroogde basilicum, salie en tijm uit eigen tuin.

Doe de geweekte, uitgelekte hazelnoten in de blender en voeg de rejuvelac en het zout toe. Help de blender door af en toe de zijkanten naar beneden te duwen (pas op je spatel).
Wanneer het mengsel mooi glad en romig is, dan doe je de crème in een glazen schaal.

Dek af en laat op kamertemperatuur ongeveer 1 tot 2 dagen staan.

Na die 1 a 2 dagen doe je de hazelnotenmassa weer terug in de blender. Smelt de kokosolie (bv. in de magnetron, au bain-marie of in het zonnetje op de vensterbank) en voeg deze erbij in de blender, samen met de edelgistvlokken en een beetje van de kruiden ,
i.p.v. zout. Zout kan ieder er voor zichzelf later  bij doen. Malen met de blender tot alles weer mooi glad is en alles goed vermengd.

Bekleed een rond vormpje (kleine taartvorm, of een rond plastic bakje) met kaasdoek of  plastic folie. Bestrooi de bodem met wat herbes de Provence en giet het (bijna) vloeibare hazelnotenmengsel in de vorm.

Zet in de koeling en laat de brie minimaal 8 uur opharden.hazelnoot tapenade

Voor serveren eerst een uurtje uit de koeling halen. Zalig op een toastje en op een plakje brood, in plaats van gewone kaas. Het recept is gebaseerd op de beschrijving van Plantaardigheidjes. Het kan ook met walnoten, maar het bleek dat ik daar zelf allergisch voor was.

Thailand
Mijn voetafdruk is pas “helaas” weer behoorlijk groter geworden, want ik ben dit voorjaar in Thailand geweest. Ik probeer daar wel van te leren, en dat heeft zijn vruchten afgeworpen.

In Thailand wordt veel rijst verbouwd, maar daarnaast eten ze DSCI9154bijvoorbeeld ook schorpioen. Verder eten ze ook bambooworm en krekels. Op de foto zie je misschien nog net de namen van de gerechten, maar eenmaal vertaald klinken ze toch niet zo lekker. Dus ik vraag nog een Thaise Nederlander hoe je dat goed kunt vertalen, want zeg nou zelf, kippenmaag spreekt niet tot de verbeelding.

Belangrijk bij insecten is dat ze lekker zijn, geen extra water gebruiken, dus de voetafdruk van zo’n eiwitbommetje is zeer klein. Hierover meer in mijn volgende blog. Eet smakelijk!

DSCI9152

Melk Moet (!?)

Dick

“Melk Moet” was vroeger het credo, of “Melk, de witte Motor”. Het zou speciaal goed zijn voor calcium, eiwit en vitamine B12. Maar tegenwoordig is weer het devies dat melk helemaal niet zo goed is, en dat we het niet elke dag moeten drinken. Wat is nu waar?

Amerikaanse professoren vinden dat we helemaal geen melk meer blog5melk1hoeven drinken. Eiwitten kunnen we via andere producten binnenkrijgen, en botbreuken welke meestal worden geassocieerd met te weinig calcium krijgen we eerder door te weinig beweging. Maar voedseldeskundige Ineke Volkers van het Voedingscentrum zegt dat wetenschappelijk onderzoek aantoont dat calcium en vooral vitamine B12 lastig uit andere voedingsmiddelen zijn te halen. Dit artikel komt uit 2009: zie melk-goed-voor-elk

Hoe denken mensen er nu over?
De nieuwste schijf van vijf geeft aan dat we wel melk zouden moeten gebruiken, maar minder vet, dus magere of halfvolle melk. Echter, bij de Voetspot willen we juist onze belasting op het milieu verlagen, en de druk van melk is ontzettend groot. Gelukkig staat zelfs op de website van Boerderij (het lijfblad van de veehouder) een artikel over “andere melk”: boerderij;Melk-zonder-koeien

Het gaat hier over Muufri, een product dat op melk lijkt, wat samenstelling betreft, nog niet helemaal naar koeiemelk smaakt, maar geen koe nodig heeft en geen “slechte cholesterol” bevat. Vooral voor veganisten en mensen die last hebben van lactose-intolerantie, en dat laatste geldt voor 75% van de wereldbevolking. Verder kost het maken van Muufri ook minder land, water en energie.

Er zijnblog5melk2 meer websites die al over deze Muufri melk schrijven, maar het is lastig te ontdekken wat precies de “chemische” samenstelling van dit product is. Volgens de website Bedrock zou het makkelijk te maken moeten zijn. Zie ook: melk zonder koe, kan dat?

Ok, de claim is dus dat Muurfri gezonder is, maar hoe komen we dan aan onze vitamine B12? Dat is wel degelijk een belangrijk bestanddeel van onze melk wat echt van de koe komt.

De oplossing voor het B12 probleem is: Shiitake. De naam shiitake stamt uit het Japans en betekent paddenstoel (= ’take’) die op de pasaniaboom (= ‘shii’) groeit. EN, niet onbelangrijk, ze worden in Nederland gekweekt! Door o.a. een kwekerij in Tiligt bij Oostmarsum. Daar wordt deze paddenstoel gekweekt op bomen die gewoon groeien in het Twentse land; eiken- en berkenbomen. Het programma “Binnenste Buiten” besteedde er aandacht aan. Alain Caron nam ons mee naar een andere kweker, Menno Haverman uit Balkbrug, die ook zijn eigen shiitake kweekt. In minuut 23 wordt gezegd dat er veel vitamine B12 in zit.

Ok, dus we hebben een oplossing voor melk met een minder grote voetafdruk dan koemelk. Om de vitamine B12 aan te vullen kunnen we zelf shiitake kweken en opeten. Dat laatste ga ik zeker doen, maar dan moet ik wel even naar Balkbrug of Twilligt om het te leren.

Natuurlijk wil ik nog steeds graag weten uit wat voor producten de Muufri  precies bestaat, dus de zoektocht gaat voort. Het kan toch niet zo zijn dan een chemische samenstelling gezonder is dan gewone koemelk? Of wel? Als je kinderen (vooral in de stad) vroeger vroeg waar melk vandaan komt, hoorde je wel eens, “uit de melkfabriek”. Dan vroeg je je af of ze ooit het platteland hadden gezien. Nu kun je dus met een gerust hart zeggen: “de melk komt uit de fabriek”.

Vervolgproces kaas maken van noten

Dick

Zoals ik in de vorige blog al zei, heb ik van gebroken tarwekorrels Rejuvelac gemaakt.

Eigenlijk is dat heel eenvoudig: het is het fermenteerproces van graan. Zoals ik begrepen heokernotenb, werd dat vroeger ook gedaan om brood te bakken. Daarmee zorgde je ervoor dat de voor ons mensen gezondere en beter verteerbare stoffen ontstonden EN, niet onbelangrijk, de gluten zijn als het ware verdwenen. Zo zie je maar, mijn moeder zei altijd “de wereld is niet razend gemaakt”, (in het Gronings, maar dat zal ik ieder besparen) met andere woorden: “met het eten moet je altijd geduld hebben”. Het beschreven proces heeft dus tijd nodig; in een zomerse vochtige tijd gaat het veel  sneller dan ’s winters. Ik heb het vijf dagen laten staan in de keuken. Daarna heb ik de noten gepeld. De noten zijn geweld door ze een nacht in water te laten staan, en ik heb ze daarna 1 minuut gekookt.

Het vocht, wat als water bij de gebroken graankorrel zat, is dus de Rejuvelac, oftewel het oerbier van tarwe (i.p.v. gerst) heb ik afgegoten en is zo wit dat het dus voor mij als tarwemelk gebruikt is. Dit heb ik op een morgen in mijn (dagelijkse) ontbijt gedaan: havermout met lijnzaad, zemelen noten en een beetje muesli, welke ik altijd in de nacht laat wellen.

De noten gaan in de blender. Dat werd een stevig wit papje. Een klein beetje water waar ik zetmeel in heb aangemaakt, en dat erbij in gedaan. Als ik een kaasdoek had gehad, had ik het daar in kunnen doen, maar eerst maar even in een glazen schaaltje, met vers bieslook eronder in. De smaak is prima, al heeft het niet de smaak van kaas, maar van noten. Ik heb het dus gebruikt als vleesvervanger.

Het plaatjenoten,revujelac en zuurdesem laat zien hoe het eruit ziet: linksonder zijn de halve graankorrels, die vijf dagen in het water hebben gestaan.  De glazige vloeistof in het midden is dus de Rejuvelac. Rechtsboven staat het gemalen graan, dus eigenlijk het zuurdesem, ruikt dus ook een beetje zuur. En rechtsonder de gemalen walnoten.

Een klein gedeelte van de noten heb ik gecombineerd met het zuurdesem, maar ik moet zeggen, dat het voor mij een overbodig proces was: de smaak werd niet beter, de stijfheid ook niet. en met de Rejuvelac was het nog minder stevig geworden.

Je zou het zo kunnen zeggen, de proef is niet geslaagd, geen “voor de consument” waardige kaas, maar voor mij drie gezonde producten die ik overal voor kan gebruiken. Noten als vleesvervanger, oerbier wat op deze manier “gebrouwen” heel gezond is. Men zegt ongeveer ½ procent alcohol, afhankelijk hoe lang je het laat staan. Ik gebruik het in plaats van melk of sojamelk. En de zuurdesem om je brood van te bakken. Niets weggooien en alles uit de buurt! Wat wil je nog meer.

Hoe maak ik kaas van mijn noten?

Dick

Mijn bedoeling is om kaas te maken van noten, die bij me in de tuin liggen, walnoten en hazelnoten.

mijn eigen oogst

mijn eigen oogst

Niets nieuws zou je denken. Nee, maar als je notenkaas koopt in een kaaswinkel, dan staat er van alles op, meestal in het Duits. Ook nog redelijk in de buurt, maar wat zijn eigenlijk de ingrediënten? Daar kom je niet echt achter. Het lijkt een kaas met walnootstukjes. Dat was niet mijn bedoeling. Ik wil kaas van walnoten of hazelnoten. Dus puur. Dan maar zoeken naar recepten.

Je komt er best wel veel tegen, stevige notenkaas, maar dan met agar agar, cashewnoten, amandelen. Ho maar!  Het ging om produkten uit mijn eigen tuin. Agar agar (E406) komt voornamelijk uit Sri Lanka of Japan, als verdikkingsmiddel gebruikt. Je kunt ook Johannesbroodpitmeel gebruiken, wat babies als pap eten, als ze niet tegen gluten kunnen. En dan kom ik het woord Rejuvelac  tegen. Nooit van gehoord, maar als je leest hoe je het zelf kunt maken, is het dus gewoon gefermenteerde graan (de volle rogge, tarwe of gerstekorrels een dag lang staan laten in het water). Ok, dan ga ik even naar de Jumbo, die in Gieten heeeel veeeel produkten hebben. Laat ze nu geen Rejuvelac hebben. Dan ga ik het zelf fermenteren: water met daarin de volle graankorrel, tarwe of rogge. Ook voor het kopen van 500 gram volle graankorrel moet je niet in de supermarkt zijn, maar bij de bakker of de molenaar. Johannesbroodpitmeel hebben niet in de winkel maar vreemd genoeg wel via internet, maar dat wilde ik toch al niet meer.

Ondertussen ben ik erachter, dat het alleen maar gaat om een verdikkingsmiddel, fermenteren van graan en fijn gemalen noten. Als ik wat het verdikkingsmiddel zetmeel gebruik en voor het fermenteren rogge of tarwe korrel, zal mijn kaas een verhoudingsgewijs kleine voetdruk hebben. Mijn bedoeling is, dit binnenkort te doen met de noten op de foto. Ze zien er nu niet echt schitterend uit, als de inhoud maar lekker is.